Domates Çift Çizgili Virüsü Tanımı, zarar verdiği bitkiler, kontrolü, mücadelesi
_b_2.jpg)
( Double-striped tomato virus)
DOMATES ÇİFT ÇİZGİLİ VİRÜSÜ HASTALIK TANIMI
Hastalık, Tütün mozaik virüsü ve Patates X virüsünün birlikte yaptıkları
enfeksiyon sonucu oluşan önemli bir hastalıktır.
Domates ve patates ürünlerinin
birbirine yakın olarak üretildiği yörelerde önemlidir.
Etmenler konukçularında
sistemik olarak bulunur, hastalıklı bitki artıklarında ve yabancı otlarda
yaşayışlarını sürdürebilirler.
Mekanik olarak, gerek toprak üstünde bitkilerin
birbirlerine, gerekse toprak altında köklerin değmesi yoluyla bir bitkiden
diğerine geçer.
Domates tohumları virüsü taşır, ayrıca küsküt ile de yayılır.

DOMATES ÇİFT ÇİZGİLİ VİRÜSÜ YAŞAYIŞ
Hastalığın ilk belirtileri tepe yapraklarda oluşan çok sayıdaki koyu
kahverengi-siyah nekrotik lekelerdir.
Gövde üzerindeki hafifçe çökük
uzunlamasına çizgi şeklindeki belirtiler yaprak sapında da devam eder.
Enfeksiyon büyüme noktasına ulaştığı zaman bitkide ölüm görülür.
Bitkinin
tümünde bir bodurlaşma ve yaprakların küçülmesi şeklinde deformasyon oluşur,
enfeksiyondan önce gelişmiş olan yaprak ve meyveler normal görünüşlerini korur,
ancak genç sürgünler yukarıdaki belirtileri gösterir.
Meyveler üzerinde de önce
kabarcık daha sonra çökmüş kahverengi lekeler oluşur.
Hastalığın ekonomik önemi enfeksiyon zamanına ve virüslerin virülent
oluşuna bağlı olarak değişkenlik gösterilebilir.
Fakat Patates X virüsünün geç
enfeksiyonlarda da ürünü etkilediği saptanmıştır.
Ülkemizde Ege, Akdeniz ve Orta Anadolu Bölgesinde saptanmıştır.
DOMATES ÇİFT ÇİZGİLİ VİRÜSÜ KÜLTÜREL ÖNLEMLER
Domates ve patates ürünleri bir arada yetiştirilmemelidir.
Hastalıklı
olduğundan şüphe edilen bitkiler sökülüp yakılmalıdır, civarındaki yabancı
otlarla mücadele edilmeli, özellikle küsküt görülünce derhal sarıldığı bitkiyle
birlikte sökülüp yakılmalı, en küçük parçanın kalmamasına özen gösterilmelidir.
Bakım işlemlerinden önce eller bol sabun ve su ile yıkanmalıdır.
Ekim nöbeti
aşağıdaki gibi uygulanmalıdır.
Birinci yıl: Domates, biber, patlıcan, hıyar, kabak, patates
_c_2.jpg)
İkinci yıl: Havuç, soğan, sarımsak, ıspanak, kereviz
Üçüncü yıl: Bakla, bezelye, fasulye
Dördüncü yıl: Karnabahar, lahana, turp, marul, pırasa
Sertifikalı tohum kullanılmalıdır.
DOMATES ÇİFT ÇİZGİLİ VİRÜSÜ KİMYASAL MÜCADELE
Hastalık etmenine karşı doğrudan bir kimyasal mücadele yoktur; ancak bu
etmenin vektörleri olan emici böceklere karşı mücadele yapılması hastalığın
taşınmasını önlemek yönünden yararlıdır.
_A_2.jpg)
Hastalık etmeni ile mücadelede; bitki artıkları topraktan uzaklaştırılmalıdır.
Tarlada çalışırken sigara içilmemelidir.
Bıçak kullanılıyorsa hasta bitkiden sonra sağlam bitkileri kesmek için bu bıçak
dezenfekte edilerek kullanılmalıdır.
Çeşitli ülkelerde domates bitkilerini virusten korumak amacıyla zayıf bir ırkı
(bu amaç için MB 16 ırkı ılımlı ırk olarak izole edilmiştir) ile aşılama
yapılarak şiddetli ırklara karşı bitki korunmaktadır.